ماشین ظرفشویی، یکی از ضروری ترین وسایل خانگی مدرن است که به طور چشمگیری زمان و انرژی لازم برای شستشوی ظروف را کاهش می دهد. با این حال، بسیاری از کاربران پس از مدتی استفاده متوجه کاهش کیفیت شستشو، ایجاد لکه های سفید روی لیوان ها و کدر شدن ظروف می شوند. علت اصلی این مشکل در اغلب موارد، رسوب گیری ناشی از املاح معدنی موجود در آب سخت است اما تأثیر جرم گیر بر جلوگیری از رسوب گیری ماشین ظرفشویی را در این مطلب بررسی می کنیم..
در واقع، آب شهری در بسیاری از مناطق کشور دارای میزان قابل توجهی از املاحی چون کلسیم و منیزیم است که هنگام حرارت دیدن یا خشک شدن بر روی سطوح باقی می مانند. این مواد به مرور زمان در بخش های مختلف ماشین ظرفشویی مانند المنت، بازوهای آب پاش و پمپ ها تجمع می یابند و باعث کاهش راندمان و افزایش مصرف انرژی می شوند.
جلوگیری از رسوب گیری در ماشین ظرفشویی
رسوب گیری نه تنها ظاهر ظروف را تحت تأثیر قرار می دهد بلکه مستقیماً بر سلامت فنی دستگاه اثر می گذارد. تجمع آهک در لوله ها و قطعات حرارتی موجب افزایش فشار، کندی در گرم شدن آب و در نهایت خرابی قطعات حیاتی می شود.
به طور کلی، هرچه رسوبات بیشتر باشند، انرژی بیشتری برای گرم کردن آب مورد نیاز است. این به معنای افزایش مصرف برق و کاهش بازدهی ماشین ظرفشویی است. علاوه بر آن، رسوبات می توانند بر سنسورها و حسگرهای دستگاه نیز تأثیر منفی بگذارند و دقت عملکرد آن ها را کاهش دهند.
در بلندمدت، این فرآیند باعث می شود دستگاهی که باید سال ها بدون مشکل کار کند، تنها در چند سال دچار خرابی شود و نیاز به تعمیر یا تعویض قطعه پیدا کند. بنابراین استفاده منظم از جرم گیر ماشین ظرفشویی، بخشی از نگهداری هوشمندانه و پیشگیرانه ی دستگاه است.

نقش رسوبات آهکی در کاهش راندمان ماشین ظرفشویی
رسوبات آهکی معمولاً در اثر تبخیر آب و ته نشینی یون های کلسیم و منیزیم روی سطوح داخلی ماشین ایجاد می شوند. این رسوبات، مانند یک لایه ی عایق عمل کرده و مانع از انتقال مؤثر حرارت می شوند.
به عنوان مثال، اگر المنت حرارتی دستگاه با لایه ای از رسوب پوشیده شود، برای رساندن آب به دمای مورد نظر باید مدت بیشتری روشن بماند. این موضوع نه تنها مصرف برق را بالا می برد بلکه فشار بیشتری بر المنت وارد کرده و باعث سوختگی زودهنگام آن می شود.
در واقع، هر یک میلی متر رسوب آهکی می تواند تا ۱۰ درصد مصرف انرژی را افزایش دهد. این آمار نشان می دهد که رسوبات کوچک نیز تأثیر بزرگی بر هزینه های ماهانه و دوام دستگاه دارند.
معرفی جرم گیر ماشین ظرفشویی و نحوه عملکرد آن
جرم گیر ماشین ظرفشویی ماده ای شیمیایی یا ترکیبی فیزیکی است که برای از بین بردن املاح آهکی و معدنی موجود در بخش های داخلی دستگاه استفاده می شود. این ماده معمولاً در قالب مایع، پودر یا قرص عرضه می گردد و حین چرخه ی شستشو وارد سیستم گردش آب می شود تا رسوبات را در خود حل کند.
نحوه عملکرد جرم گیر
جرم گیر با ایجاد واکنش شیمیایی بین ترکیبات اسیدی خود و رسوبات کلسیم/منیزیم، آن ها را به ترکیبات محلول تبدیل می کند تا به راحتی از دستگاه خارج شوند. در واقع، جرم گیر باعث می شود لایه های آهکی از جداره ها جدا شده و همراه با آب تخلیه شوند.
استفاده ی منظم از جرم گیر، علاوه بر پاک سازی رسوبات قدیمی، از شکل گیری مجدد آن ها نیز جلوگیری می کند.
انواع جرم گیر ماشین ظرفشویی و کاربرد هرکدام
جرم گیرها در انواع مختلفی تولید می شوند که بسته به نوع استفاده و سختی آب انتخاب می شوند.
نوع جرم گیر |
شکل ظاهری |
نحوه استفاده |
مزایا |
معایب |
جرم گیر مایع |
بطری یا بسته های مخصوص |
ریختن در کف دستگاه و اجرای برنامه خالی |
تأثیر سریع و قوی |
نیاز به تکرار دوره ای |
جرم گیر پودری |
بسته های قابل حل |
ترکیب با آب گرم یا شستشوی بدون ظروف |
قیمت مناسب |
حساس به رطوبت |
جرم گیر قرصی |
قرص های آماده استفاده |
قرار دادن در محل قرص شوینده |
استفاده آسان |
تأثیر کمتر بر رسوبات قدیمی |
در بسیاری از برندهای معتبر، جرم گیر مایع به دلیل قدرت پاک کنندگی بالا و سهولت استفاده، محبوب ترین گزینه محسوب می شود.
تفاوت جرم گیر با نمک و مایع جلادهنده در ماشین ظرفشویی
یکی از اشتباهات رایج کاربران، تصور یکی بودن جرم گیر با نمک ماشین ظرفشویی یا مایع جلادهنده ماشین ظرفشویی است. در حالی که هر کدام وظیفه ای متفاوت دارند:
- نمک ماشین ظرفشویی: برای نرم کردن آب و جلوگیری از تشکیل رسوب جدید استفاده می شود.
- مایع جلادهنده: برای جلوگیری از لکه و کدر شدن ظروف در مرحله ی خشک کردن به کار می رود.
- جرم گیر: برای از بین بردن رسوبات قدیمی و پاک سازی بخش های داخلی دستگاه کاربرد دارد.
استفاده از هر سه مورد به صورت مکمل، بهترین روش برای حفظ عملکرد و دوام دستگاه است.

ارتباط جرم گیر با کاهش مصرف انرژی در ماشین ظرفشویی
یکی از مزیت های کمتر شناخته شده ی جرم گیر، صرفه جویی انرژی است. هنگامی که المنت حرارتی بدون رسوب کار می کند، حرارت سریع تر به آب منتقل می شود و چرخه ی شستشو کوتاه تر می گردد.
تحقیقات نشان داده اند که ماشین ظرفشویی عاری از رسوب تا ۲۵ درصد مصرف برق کمتری نسبت به دستگاه های دارای رسوب دارد. همچنین زمان خشک کردن ظروف نیز کاهش یافته و در نتیجه موتور و فن دستگاه فشار کمتری را تجربه می کنند.
بنابراین جرم گیر نه تنها وظیفه ی تمیزکاری دارد بلکه یکی از عوامل کلیدی در بهینه سازی انرژی محسوب می شود.
آیا استفاده از جرم گیر برای همه ماشین های ظرفشویی ضروری است؟
پاسخ کوتاه، بله است. حتی اگر آب منطقه شما از نظر سختی در حد متوسط باشد، باز هم به مرور زمان رسوبات ایجاد می شوند. تفاوت در این است که در مناطق با آب سخت تر، نیاز به جرم گیری بیشتر احساس می شود.
به طور معمول، توصیه می شود هر ۱ تا ۲ ماه یک بار ماشین ظرفشویی با استفاده از جرم گیر شستشوی دوره ای انجام دهد. این کار مانع تجمع آهک شده و عملکرد دستگاه را در سطح ایده آل حفظ می کند.
مقایسه برندهای رایج جرم گیر ماشین ظرفشویی
در بازار ایران، برندهای مختلفی از جرم گیر ماشین ظرفشویی وجود دارد که از نظر ترکیبات، قدرت پاک کنندگی، سازگاری با دستگاه و قیمت با یکدیگر تفاوت دارند. انتخاب برند مناسب نه تنها کیفیت شستشو را بهبود می بخشد بلکه در حفظ سلامت و عمر مفید دستگاه نیز نقش مستقیم دارد.
برند |
کشور سازنده |
نوع جرمگیر |
ویژگی برجسته |
سطح قدرت پاک کنندگی |
Finish |
آلمان |
مایع |
قدرت پاک کنندگی بالا، فرمول ضد رسوب قوی، دارای رایحه ملایم |
بسیار زیاد |
Somat |
آلمان |
قرصی |
مناسب برای شستشوی ماهانه، استفاده آسان و بدون نیاز به اندازه گیری |
زیاد |
Fairy |
ترکیه |
پودری |
قیمت اقتصادی، عملکرد سریع، مناسب برای آب با سختی متوسط |
متوسط |
Pril |
لهستان |
مایع |
مناسب برای ماشین های جدیدتر، حذف سریع رسوبات چربی و آهک |
زیاد |
Fast Drop (فست دراپ) |
ایران |
مایع |
فرمولاسیون حرفه ای بر پایه ترکیبات اسیدی کنترل شده، قیمت مناسب، سازگار با آبهای سخت ایران |
زیاد |
انتخاب برند معتبر نه تنها به کیفیت شستشو کمک می کند بلکه از آسیب به قطعات دستگاه جلوگیری خواهد کرد.

سخن پایانی
رسوب گیری در ماشین ظرفشویی پدیده ای اجتناب ناپذیر است، اما با نگهداری اصولی می توان از آسیب های آن جلوگیری کرد. جرم گیر ماشین ظرفشویی با از بین بردن لایه های آهکی و املاح معدنی، عملکرد دستگاه را به حالت اولیه بازمی گرداند و در عین حال مصرف انرژی را کاهش می دهد.
استفاده منظم از جرم گیر، به ویژه در مناطقی با آب سخت، یکی از ضروری ترین اقدامات نگهداری است. این کار نه تنها موجب افزایش عمر مفید دستگاه می شود بلکه کیفیت شستشو، صرفه جویی انرژی و سلامت محیط زیست را نیز تضمین می کند.
در نهایت، اگر به دنبال عملکرد بی نقص و اقتصادی از ماشین ظرفشویی خود هستید، جرم گیر را جزو لوازم مصرفی دائمی آن در نظر بگیرید.
سوالات متداول تأثیر جرم گیر بر جلوگیری از رسوب گیری ماشین ظرفشویی
1. هر چند وقت یک بار باید از جرم گیر ماشین ظرفشویی استفاده کرد؟
توصیه می شود هر یک تا دو ماه یک بار از جرم گیر استفاده کنید. در مناطقی که آب سخت تری دارند، استفاده ماهیانه بهترین نتیجه را می دهد.
2. آیا می توان از سرکه به جای جرم گیر استفاده کرد؟
بله، اما تنها به صورت موقت. سرکه توانایی پاک کردن رسوبات سبک را دارد اما برای رسوبات آهکی سنگین مؤثر نیست و ممکن است به لاستیک های دستگاه آسیب برساند.
3. استفاده از جرم گیر به المنت یا قطعات داخلی آسیب نمی زند؟
خیر، در صورت استفاده طبق دستورالعمل، جرم گیرهای استاندارد هیچ آسیبی به دستگاه نمی زنند. بلکه با حذف رسوبات، از سوختگی المنت و خرابی پمپ جلوگیری می کنند.
4. آیا همه برندهای جرم گیر عملکرد یکسانی دارند؟
خیر، برندهای معتبر مانند Finish و Somat دارای فرمولاسیون قوی تر و ایمن تری هستند. انتخاب برند غیر معتبر ممکن است منجر به خوردگی یا تأثیر ضعیف شود.